Wanneer ik een boek recenseer, ligt er altijd een papier naast me waarop ik aantekeningen maak over plot, karakters, thematiek en stijl. Zelden heb ik dat blad zo nodig gehad als bij de lectuur van Meester Kader, de eerste roman van de jonge Vlaamse auteur Tom Naegels (24).

Tom Naegels heeft enige bekendheid als columnist en debuteerde twee jaar geleden sterk met de verhalenbundel Het heelal in!. Dat waren niet meteen hapklare brokjes literatuur, maar intrigerend waren ze wel, ook al omdat Naegels' stijl voor de piepjonge schrijver die hij toen was opmerkelijk genoemd kon worden.

Nu hij iets minder piep maar nog wel jong is, heeft hij zich aan het grote werk gewaagd. De opmerking die gold voor zijn debuut geldt ook voor Meester Kader. Naegels heeft een zwierige pen, en eigenzinnig is zijn verhaal op zijn minst, maar de plot maakt zoveel kronkelingen en buitelingen dat deze lezer er in ieder geval meermaals het noorden bij dreigde te verliezen. Het is de verdienste van Naegels dat je blijft doorlezen.

Een poging tot plotopheldering: In 1979 wordt in Deurne An Constandt doodgeschoten. Zij woonde een manifestatie bij tegen de bouw van een nieuwbouwwijk. Later in het verhaal zal blijken dat niet An maar haar vader Henri het eigenlijke doelwit was. Henri heeft een leven als koloniaal in Zaïre achter de rug. Wat zijn eigenlijke rol in het rijk van Mobutu is geweest, blijft lang onduidelijk, maar erg kies is het niet. Vooral een ongelukkige liefdesaffaire doet Henri danig flippen.

Langzaam wordt het duidelijk dat de aanslag in Deurne te maken heeft met Henri's Afrikaanse verleden. Het is zijn kleinzoon Rachid die in 1997, wanneer zijn grootvader is gestorven net op het moment dat Mobutu's liedje uitgezongen is, de diverse eindjes van het verhaal aan mekaar poogt te knopen. Zelf zit Rachid ook met een aantal raadsels opgezadeld want zijn vriendin en een goede vriend blijken plots verdwenen.

Dit is slechts een erg summiere samenvatting van het complexe verhaal. Bovendien duikt, zowel in Afrika als in Deurne, regelmatig een zekere Meester Kader op. Is hij een goeroe, een profeet, een kwakzalver? Pas in het laatste van de vijf delen waaruit de roman bestaat zal duidelijk worden wie zich verschuilt achter de Meester en wat zijn eigenlijke bedoeling is geweest.

Ingewikkeld? Dat is Meester Kader ook. Maar het is de verdienste van Tom Naegels dat je toch blijft doorlezen. Dat komt omdat de diverse scènes en de vele karakters daarin mooi zijn uitgetekend. Naegels heeft zijn boek bovendien volgestouwd met bedenkingen rond racisme, politiek gesjoemel en nog veel meer. Misschien moet een student Germaanse filologie maar eens een eindwerk schrijven over deze roman. Wie zich geroepen voelt, mag mijn uitgebreide aantekeningen hebben.

* Meester Kader, door Tom Naegels, uitg. Manteau, 233 blz., 695 fr.