Schrijver Tom Naegels schetst met «Walvis» uniek beeld van Antwerpen

ANTWERPEN Een walvissenkerkhof onder Antwerpen, de krakersbeweging en de strijd tegen de «verzuring». Schrijver en journalist bij deze krant Tom Naegels propt het allemaal op 195 pagina's in zijn nieuwste roman «Walvis». Met een opmerkelijke hoofdrol voor Antwerpen. «Dit boek had zich niet in een andere stad kunnen afspelen», zegt Naegels. «Nergens anders zijn de tegenstellingen zo groot. Een stadsbestuur dat de problemen hoopt op te lossen met kunst en feesten. Terwijl in de volkswijken steeds luider 'Foert!' wordt geroepen».

Dimitri ANTONISSEN

Centraal in de roman staan de Walvisfeesten. De twee hoofdrolspeelsters Dana en Merel vormen een kunstenaarsduo dat die feesten mag opluisteren. «De Antwerpse walvissen heb ik niet verzonnen», zegt Naegels. «Bij de aanleg van de Ring werden massa's botten van walvissen gevonden. Héél lang geleden moet hier een soort walvissenkerkhof zijn geweest». De Antwerpse krakersbeweging stond dan weer model voor een aantal van zijn personages. De liedjes uit het boek grillige teksten als «Baarmoederkoekenbakkesdichterbijelkaaramelk» komen van de Antwerpse groep «Het Maskesmachine».

«Maar het is géén boek over de krakersbeweging», zegt Naegels. «Ik wil vooral tonen hoe 'gewone' Antwerpenaren politiek actief zijn. Ofwel in linkse kunstgroepjes, ofwel in allerlei buurtcomités. De eersten krijgen makkelijk subsidies, de tweede krijgen al snel een 'Vlaams Blok'-etiket opgekleefd». Dat conflict krijgt in het boek zijn hoogtepunt als Dana en Merel de hoofdredacteur van een faxkrant gijzelen: Frederik Brocatus. Die heeft uitgesproken rechtse ideeën, maar voelt wel perfect aan wat in de volkswijken leeft. Het duo laat hem opdraven in hun act tijdens de «Walvisfeesten».

«Ik geloof in de goede bedoelingen van de meeste mensen. Ook als ze in de hoek van het Blok worden geduwd. Op zijn manier zet ook Brocatus zich in voor een betere stad. Met eenvoudige enquêtes: 'Als u mag kiezen tussen een groot nieuw zwembad en een lelijk flatgebouw, kiest u dan: a) het zwembad, b) het flatgebouw'. Je kan daar mee lachen, maar dat zijn wel de thema's die in die wijken leven».

Brocatus blijkt tijdens de «Walvisfeesten» al snel meer succes te hebben dan de artistieke Dana en Merel. Een duidelijke kritiek op initiatieven als De Zomer van Antwerpen.

Bananenchips

«Ik betwijfel of het veel zin heeft om in de Seefhoek een Afrikaanse groep te laten optreden, en iedereen bananenchips te doen eten. Het stadsbestuur denkt dat de problemen zullen verdwijnen als er voldoende kunst in de wijken is. Maar het vraagt zich niet af of de bewoners daar wel op zitten te wachten. Niet iedereen wordt wild van een ingewikkeld artistiek lied in morsecode. De mensen krijgen de indruk dat kunst hen wordt opgedrongen. Vroeger waren kunstenaars degenen die de confrontatie met politici aangingen. Nu worden ze door hen gesubsidieerd, en de volkswijken ingestuurd».

Walvis van Tom Naegels leest als een spannend boek, maar schetst tegelijkertijd een uniek beeld van Antwerpen. Een absolute aanrader voor wie de stad vanuit een volstrekt nieuw perspectief wil bekijken.