Alles wat je denkt is irrelevant. Dat je eigen kind op datzelfde moment ook in een crèche zat. Alsof het uitmaakt, dat jouw leven – jouw eigen rimpelloze, geordende, voorspelbare geluk – een klein, toevallig raakvlakje vertoont met dat van een ouder die net voor altijd van het zijne afgesneden werd.

Dat het jouw kind had kunnen overkomen, en dat je haast moet overgeven bij de gedachte alleen. Wat betekent dat ingebeeld verdriet? Is de essentie niet dat het jouw kind niét overkomen is? En dat er dus een onoverbrugbare kloof gaapt tussen jou en die ouders, eerder dan dat het een band schept?

Dat je niet begrijpt hoe iemand kinderen kan vermoorden. Alsof dat uitmaakt, of jij dat kunt begrijpen of niet. Het gebeurt, dus moet het te verklaren zijn. En als je eerlijk bent, dan kun je dat ook wel. Je hebt er gewoon geen zin in.

Dat het je doet denken aan wat Hans Van Themsche gedaan heeft. En dat we toen nog zeiden: dat gebeurt hier nu anders nooit, alleen in Amerika.

Waarom zou het alleen in Amerika gebeuren?

Alles wat je denkt is irrelevant. Je weet niets. De belangrijkste feiten zijn nog onbekend. Je voelt wat je voelt, een mengeling van schok, angst, geprojecteerd zelfmedelijden – hoe zou ik me voelen als het mijn kind was? – en oprecht medeleven. Je gevoelens sturen je gedachten, da's oké.

Wat je nog het meeste opwindt, is hoe er zelfs nu, luttele uren na het drama, al mensen opstaan die er hun politieke gelijk mee willen halen. Hoe de bijenkorf van het internet aan het zoemen gaat, en mensen die anders ook hun gal spuwen over drugs, drank, games, migranten, normen, waarden en ons lakse gedoogbeleid, hun tirade van gisteren op het forum van Knack gewoon kopiëren op dat van De Standaard. Of het nu gaat om de val van Leterme, de crash van KBC of drie vermoorde baby's – geef die mensen een klavier en o la la, zie ze gaan. 'In deze xenofobe maatschappij waar laks wordt omgesprongen met geestelijk gestoorden in de zo gezegde normale maatschappij die in mijn optie te gestoord is om geen nader onderzoek te verrichten waar misdadigers meer rechten krijgen dan slachtoffers en waar zelfs slachtoffers als daders worden gemerkt…' Hou hem tegen, hij vult het hele internet!

En uiteraard werd er ook meteen vergeleken. Wat als de dader een Marokkaan, een Chinees, een sprekende worst was geweest? Wat als hij geen kinderen had vermoord maar Palestijnen, joden, moslims, christenen, ouderen, honden? Wat als dit duizend kilometer verder was gebeurd? Wat als die kinderen in het verkeer waren gestorven? Waren we dan ook zo geschokt geweest?

Waarschijnlijk niet, nee. Maar is dat verkeerd? Moeten we ons verantwoorden voor onze emoties? Moeten we zelfs daar fair zijn? Als er om een kind uit Gaza niet getreurd wordt, zijn we dan verplicht om ook nu de schouders op te halen?

Elk mensenleven is evenveel waard, elke dode even hard te betreuren, dat is waar. Maar sommige overlijdens zijn aangrijpender dan andere. Niet erger, wel aangrijpender. Wat er gisteren in Dendermonde gebeurd is, raakt aan de diepste angst van elke ouder: je kind verliezen aan iets wat je niet kunt controleren. Natuurlijk is de kans veel groter dat je kind sterft in een ongeval of door een ziekte, en natuurlijk is het eindresultaat hetzelfde.

Maar het verkeer, daar kun je voor waarschuwen. Ziekte, daarvoor zijn er dokters. Zelfs eerder buitenissige risico's als 'kidnappers' of 'pedofielen', daar kun je voorzorgen tegen nemen. Je behoudt een zekere illusie van controle: als we voorzichtig zijn, gebeurt er niets.

Dat op deze moord zo emotioneel gereageerd wordt, heeft te maken met het oncontroleerbare, het noodlottige – nog eens gepersonifieerd door een monsterachtige gek, compleet met gezichtsbeschildering – én het herkenbare ervan: iedereen doet zijn kinderen naar de crèche. En ja, dat heeft te maken met nabijheid. Was dit in Nederland gebeurd, dat had het ons nauwelijks geraakt.

Is dat fair? Natuurlijk niet. Je hoeft zelfs niet tot in Gaza te gaan, om de ongelijkheid te zien. Waarom leven we veel minder mee met de zwakzinnige Davey, doodgemarteld door zijn stiefvader? Vinden we zijn dood minder erg?

Natuurlijk niet. We geloven gewoon dat het ons nooit kan overkomen.

Het heeft geen zin je daarover op te winden. Of dat punt te willen maken. Je zult altijd gelijk hebben. Emoties zijn niet fair. Zeker collectieve niet. Dat hoeft ook niet. Zolang het verstand maar fair is.

Zolang de rechter maar fair is.

Het enige wat je nu kunt doen, is wachten op afstand. En op alle feiten. In afwachting daarvan is alles wat je denkt, hoewel verklaarbaar en normaal, volstrekt irrelevant.