Ho-ho-hoo. Iedereen fietst er zomaar overheen maar hier wil ik toch even wat langer bij blijven stilstaan. Vlaams Belang heeft voor het eerst in, wat?, voor het eerst in mijn leven stemmen verloren. Het zwarte beest, de nachtmerrie van al wie zich democraat noemt, een partij waar betogingen tegen zijn georganiseerd, marsen, festivals, schrijf-ze-weg-acties, een partij waarvan het succes mensen heeft doen huilen, ontslag nemen en verhuizen – die partij verliest een derde van haar stemmen, en het is business as usual? Nee, sorry. Eindelijk kunnen zij eens lopen tellen van een twee drie, weer een verloren kiezer! Ik weet dat we onze opluchting drie jaar geleden al gevierd hebben, bij de overwinning van Janssens, maar toen was er nog geen reden toe. Toen waren ze niet gezakt.

Nu, ik ga er hier niet triomfalistisch over doen. Ik lees ook dat dat een van de verklaringen is voor hun achteruitgang: omdat 'weldenkend links' gestopt is met hen tot de vijand uit te roepen. 'Het Vlaams Belang is niet meer de centrale pispaal van weldenkend Vlaanderen, en daar lijkt het stemmen bij te verliezen', schrijft Het Laatste Nieuws. En Bart De Wever maakt in deze krant dezelfde analyse: 'Filip Dewinter werd zelfs geen “Lul van het Jaar, meer in Humo's Pop Poll. Op dat moment wist ik dat het voorbij was voor hem.' Misschien moet weldenkend links maar eens beginnen met de mensen die ze wél willen zien winnen, tot pispaal te maken. Bart Staes is lul van het jaar! En zie hem gaan, recht naar de Zestien.

Zodoende. Ik doe niet triomfalistisch. De enige vraag die ik mezelf stel, voorzichtig, zonder overdreven veel hoop, is deze. Zegt dit resultaat nu iets over onze samenleving? Met andere woorden: is er iets verteerd geraakt in onze onderbuik? Heeft Vlaanderen minder problemen met zijn ingeweken inwoners? En met de islam? En met de pocket van Mohamed? Of is de nederlaag enkel te wijten aan omgevingsfactoren: een weinig charismatische voorzitter, het afhaken van links, metaalmoeheid, en het talent van de concurrent?

Hm. Da's een moeilijke. Op het eerste gezicht zou je denken van wél. Vlaams Belang heeft het soort campagne gevoerd waar het vroeger steevast mee scoorde: de WHITMAC-campagne, Wij Hebben Iets Tegen Moslims, Allemaal Crimineel! Ze waren de enige partij die dat thema aanboorde, geen concurrentie op die flank. En toch heeft het niet geloond. En dat ondanks het nieuws, amper twee dagen voor de verkiezingen, dat 55procent van de Marokkaanse mannen tussen 18 en 24 al in aanraking is gekomen met het gerecht. In Nederland, zeker, maar een beetje Filip Dewinter extrapoleert dat zo naar Borgerhout. Van elke Marokkaan die u kruist op straat, is meer dan de helft crimineel! En toch: noppes. Hoopvolle conclusie: we zijn eroverheen.

Anderzijds. In maart van dit jaar stelde het Centrum voor Gelijke Kansen nog een studie voor waaruit bleek dat Belgen zeker geen rabiate vreemdelingenhaters zijn, maar een toonbeeld van tolerantie, nou nee, dat ook weer niet. 'Voor bijna de helft van de ondervraagden is de ideale buurt er één zonder mensen van andere etnische groepen', schreef deze krant toen. '35 procent noemt de Maghrebijnen een bedreiging voor onze cultuur. Bij de Zwart-Afrikanen is dat 23 procent. (…) Alle vier de etnische groepen worden in gelijke mate (meer dan 40 procent) als “profiteurs, van de sociale zekerheid gezien.' En 32procent noemt 'sommige rassen begaafder dan andere.'

Minder hoopvolle conclusie: we zijn er niet overheen. De nederlaag van het Belang zegt iets over het Belang, maar niet over ons. Waarom zou ze ook? De situatie ten gronde is dezelfde als vijf of tien jaar geleden.

Misschien is dit nog het grootste verschil: multiculturele thema's zijn de laatste jaren geen issue meer geweest. Ze zijn niet opgelost, wel van de radar verdwenen. Het is míjn bescheiden verklaring voor het resultaat van afgelopen zondag. Vlamingen zijn geen actieve racisten. Ze haten de vreemde niet. Ze willen er gewoon niet te dikwijls mee geconfronteerd worden. Onze wankele tolerantie houdt enkel stand wanneer ze niet geprovoceerd wordt. Alle vorige jaren was dat wél het geval: dan was er weer een aanslag, dan een ruzie over stemrecht of een veroordeling voor racisme, en altijd weer was er dat weldenkend links om ons op de zenuwen te werken. De moslims gedroegen zich ook veel te assertief voor hun eigen goed, met die AEL en al die eisen over hoofddoeken. Dat hebben wij niet graag. Minderheden moeten zich gedragen als de Chinezen: hoor je nooit iets van, en da's prima zo.

De laatste jaren waren Chinese jaren. Dus vergaten we het thema en boeiden ons op in iets anders. Maar de voedingsbodem is niet verdwenen. Er moet maar dát gebeuren, en ze zitten weer in de race.