Een lokjood, wie bedenkt het? Toen ik het hoorde dacht ik meteen: 'antisemitisme!', maar dat denk ik altijd als ik iets hoor met 'Jood' erin. Brillenjood? Antisemitisme! Kankerjood? Antisemitisme! Jodenfooi? Jodenstreek? Nu ik erover nadenk, er bestaan niet zoveel aardige woorden in het Nederlands met 'Jood' erin.

Maar dit is er dus wel een. Een lokjood is een herkenbaar als Jood verklede man – hij hoeft niet echt Joods te wezen – die antisemitische opmerkingen moet uitlokken, waarna de daders ervan, allochtone jongens veelal, bestraft kunnen worden. Het idee kwam van een Marokkaans Kamerlid uit Amsterdam, wat me toch nog deed vermoeden dat het om een antisemitische grap ging, maar in Nederland blijkt het heel gebruikelijk. Er wordt ook gesproken over lokhomo's, die potenrammers moeten vatten of brave huisvaders uit de kast halen of Davy Brocatus ertoe bewegen om heel even, voor een foto, op dat witte kruisje op die stoeptegel te gaan staan, waarna het luik onder zijn voeten openklapt. Er zijn zelfs lokoma's! Wat die uitlokken, is onduidelijk. Vertedering?

Ook hier kwamen de Joden in het nieuws met het bericht dat velen onder hen de symboolstad Antwerpen aan het verlaten zijn. Er werden daarvoor drie redenen gegeven – drie, niet alleen die ene: de achteruitgang van het Joodse aandeel in de diamanthandel; de laïciseringsplaag, waardoor je haast nergens nog aan de slag kan met een religieus hoofddeksel op, in casu een keppel; en dus ook de vele beledigingen die hen op straat worden toegeschreeuwd. Hoe verbreid dat is, valt nog altijd moeilijk vast te stellen, maar al wie weleens met Joden praat, kent de verhalen van mensen die tussen halfvier en vijf hun huis een poosje liever niet verlaten, omdat de scholen dan uit zijn. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen. Het antisemitisme onder Marokkanen en Turken (en Oost-Europeanen, en zwarten, maar daar gaat het nu niet over) is ontstellend groot, en overstijgt de sympathie voor de Palestijnse zaak.

Het is ver van mij om nu het obligate Signaal te vragen. Toen ik las dat datzelfde Marokkaanse Kamerlid een dag later ging pleiten voor een jaarlijkse 'keppeltjesdag', waarop heel Amsterdam uit solidariteit een keppel zou opzetten, dacht ik allicht niet als enige: 'iemand is hier aan het overcompenseren'. Anderzijds: de omgekeerde reactie, de geërgerde verveling die je nu vaak aantreft als je het onderwerp aansnijdt, is ook niet erg gepast. Het lijkt soms alsof de klassieke allochtonen zich met Joden in een competitie verwikkeld voelen over de titel van Meest Gediscrimineerde Minderheid. Waarbij het voor veel Marokkanen en Turken duidelijk is dat zij dat zijn, maar dat de Joden, in hun drang om zich Vervolgd te voelen, zich permanent voor hùn voetlicht dringen – en dan nog ten koste van hen bovendien. Een Marokkaan die een keppeltjesdag voorstelt? Heeft er ooit al een Jood gepleit voor een hoofddoekjesdag? En zullen we het eens hebben over de lokallochtoon? Denk je dat dat kans maakt, een lokallochtoon, om racisme vast te stellen? Herinner je je de farce over de praktijktests? Waarop het gesprek vastloopt waar het altijd vastloopt: zolang jij niet over mijn problemen praat, praat ik niet over de jouwe.

Het is ook niet dat ze helemaal ongelijk hebben. Wat men 'de Vlaamse goegemeente' noemt – politici, opiniemakers en de Vlamingen die hen steunen – heeft wel degelijk de neiging om Jodenhaat zwaarder aan te rekenen dan discriminatie van allochtonen. Omwille van de symboolwaarde van Joden. Omdat er geen Vlamingen beschuldigd worden. (Toen Joods Actueel een poosje Vlaamse instituten als de VRT of de Opera viseerde, was de sympathie minder groot.) Maar ook omdat het om een veel eenduidiger kader gaat. Een doodbrave man die wordt geïntimideerd door een groep jonge sterke mannen: dat is een heel ander beeld dan het diffuse, het ongrijpbare van institutionele discriminatie, die altijd wel nieuwe, altijd even redelijke, altijd even objectieve argumenten vindt waarom altijd dezelfden worden geweerd – en nooit anderen, op wie ze evengoed van toepassing zouden kunnen zijn.

Een ding is zeker, evenwel. De uitsluiting gebeurt niet door Joden. De haat tegen hen is wel een van de redelijke, objectieve argumenten. Het zijn natuurlijk mijn zaken niet, maar als simpele principes niet genoeg zijn om daarmee op te houden, dan helpt misschien een besef van eigenbelang.