Er moet mij iets van het hart. Ik begrijp de voorvechters van België niet meer. Toch niet als ze beweren dat de Belgische identiteit 'kosmopolitisch' zou zijn, 'meerduidig', 'veelgelaagd', 'divers', een 'bastaardidentiteit' zoals de Brusselse, terwijl de Vlaamse identiteit van dit alles het tegendeel zou zijn.

Begrijp me niet verkeerd: ik ben zo'n kosmopolitische, meerduidige, diverse identiteit genegen. Ik begrijp alleen niet waarom die 'Belgisch' zou moeten heten. België op zìch – het samengaan van een Nederlandstalig en een Franstalig grondgebied binnen één staatsgrens – is niet divers. Daarvoor zijn de grondgebieden te duidelijk van elkaar gescheiden, en daarvoor is er te weinig contact.

Het meerduidige van onze identiteit ontstaat op andere niveaus. Dat van de stad. Dat van de straat. Dat van de economie. Dat van de kunsten ook, en zeker de populaire: de Angelsaksische cultuur die al vijftig jaar lang Europa overheerst, veel meer dan de Franstalige, heeft ook hier een sterk Europees of 'westers' zelfbewustzijn gecreëerd. Daarvoor hoefden we toch niet met een Engelstalig gebied één land te vormen? De migratiegolven uit de hele wereld brengen al even lang andere talen, culturen, waarden en gewoonten tot pal voor onze deuren. Zeker spreek ik Frans in mijn land: met Senegalezen, Congolezen, Tunesiërs en Marokkanen. En dat zou ik ook doen, gesteld dat Vlaanderen onafhankelijk was.

Die kosmopolitische, diverse identiteit waar wij ons zo graag op beroemen, delen we dan ook met alle Europese burgers, ook diegenen – de meerderheid – die in landen wonen waar maar één bestuurstaal geldt. Ook diegenen die in landen wonen die kleiner zijn dan een onafhankelijk Vlaanderen ooit zou worden. Een Deen heeft een even diverse, meervoudige identiteit als een Belg, een Brit of een Duitser. Of gaan we beweren dat Frankrijk en Duitsland eerst samen één staat moeten vormen, voor hun inwoners van zichzelf mogen beweren dat ze wereldburgers zijn?

Hetzelfde geldt voor Brussel. Dat is ontegensprekelijk een diverse, kosmopolitische, veelgelaagde stad. Maar is ze dat omdat ze de hoofdstad is van een tweetalig land, op de breuklijn tussen de Latijnse en het Germaanse beschaving? Of is ze dat omdat ze nu eenmaal een grote westerse stad is? Anders gezegd: is Brussel diverser dan Londen, Berlijn, Amsterdam of Parijs? Worden er meer talen gesproken? Zijn de inwoners er opener? Is er meer culturele vermenging? Of zijn de Belgen zichzelf gewéldig aan het flatteren, door van een in wezen 'diversiteitsneutrale' discussie als die over waar de staatsgrens loopt, plots een strijd te maken tussen een heterogeen en een homogeen cultuurmodel?

Als kosmopoliet zijn betekent dat je over de grenzen kijkt, maakt het dan uit waar de grens loopt? Onze kunstenaars geven het zelf aan: zij doen zaken met Congo en Parijs, ze worden intendant in Duitsland of Québec, hun boeken worden vertaald in het Afrikaans, ze spelen hun voorstellingen tot in de verste uithoek van de Verenigde Staten! Daar vormen we toch ook niet één land mee?

Wat ik moeilijk kan begrijpen, is dat idee dat we iets zouden verliezen, gesteld dat Vlaanderen onafhankelijk wordt. Europese grenzen zijn toch geen muren? Brussel zal nog altijd liggen waar het ligt. Er zal nog altijd Frans gesproken worden. Economisch zou het pijn doen, natuurlijk wel, maar cultureel? Brussel zou dan even verloren zijn als Amsterdam, Londen, New York of Parijs, steden waarmee de meeste Vlamingen zich misschien méér verbonden voelen. Hoe groot of hoe klein zijn land ook is, het is aan ieder individu om zelf te bepalen welke steden, welke talen, welke invloeden en ervaringen hij gebruikt om zijn identiteit mee te boetseren. De staat is geen cultuurdrager. De méns is cultuurdrager.

Waarmee ik niet gezegd wil hebben dat België moet verdwijnen. Gewoon dat ik de argumenten tegen dat verdwijnen niet zo sterk vind. En dat het me ergert, echt ergert, wat voor een koehandel ideologie geworden is. Klimaatopwarming is voor links? Dan gaat rechts die betwijfelen. Veiligheid is van rechts? Dan zal links erover zwijgen. En heeft rechts 'Vlaanderen' al genomen? Dan zet links zich schrap voor België. Waarom? Daarom. Omdat het goed is voor de diversiteit.