IK word ook dalai lama. Makkelijk zat. De kunst van het gelukkig zijn, daar weet ik nu eens alles over. Vooruit, hier gaan we. Veel westerlingen zijn materieel rijk maar geestelijk arm. In Afrika hebben ze niets, maar het is ongelooflijk hoe gelukkig ze daar zijn. Altijd lachen die zwarten. Je moet dus leren om geestelijk rijk te zijn. Kijk daarvoor niet naar het uiterlijke maar naar het innerlijke. Haat is een slechte emotie. Jaloezie ook. En angst al zeker. Probeer die emoties dus niet te voelen. Glimlach naar iedereen die je tegenkomt. Draag een rode knoop. En geef eens een compliment op een onverwacht moment. Voilà, gelukkig! Laat dat Sportpaleis maar vollopen.

Niemand gaat nog naar de kerk, maar geef een spiritueel leider, zelfs van een ons totaal vreemde religie, voldoende evenementwaarde en twaalfduizend mensen betalen 23 euro voor een preek die de eerste de beste dorpspastoor had kunnen geven. Ongetwijfeld is Zijne Heiligheid de Oceaan der Wijsheid een verstandig man, maar wat hij maandag voor al die spiritueel hongerige Vlamingen vertelde was zo slap, zo banaal, zo aantoonbaar fout dat zelfs vermoeidheid na een week staatsbezoek geen excuus kon zijn. ,,Mensen zijn sociale dieren. We hebben zorg nodig. Daarom zoeken we elkaar op. Vissen doen dat niet. Maar bijen werken perfect samen.'' (Vissen zoeken elkaar toch wel op?) ,,Soms denk ik dat de bijen beter zijn dan mensen. Bijen hebben geen wetten en geen politie.'' (Een bij, beste Oceaan, is een door instinct gestuurde robot.) Of deze: ,,In het onderwijs vandaag wordt er vooral gewezen op uiterlijke kenmerken, en niet op de innerlijke. Duizend jaar geleden was dat anders.'' Duizend jaar geleden wás er nauwelijks onderwijs. En laten we over de praalzucht van de middeleeuwse edelen, de enigen die behoorlijk onderwijs genoten, maar zwijgen. Of die van de clerus. Waar zetten die elfde-eeuwse armoedebewegingen zich anders van af?

Bij momenten grensde het gelama aan het surrealistische. ,,Wat vindt u van de doodstraf?'' vroeg iemand uit het publiek. ,,In België is geen doodstraf. Goed! Helaas heeft India wel de doodstraf. Hahahahaha!'' En het publiek schaterde mee, omdat India wel de doodstraf had. Dat dalai-lachje diende overigens wel vaker om een vreemde uitspraak te maskeren. Waarom waren er geen vrouwelijke goeroes? ,,De vrouwen moeten meer hun best doen. Hahahahaha!'' Na een lang betoog over het belang van moederliefde, waarin naast de bijen en de vissen ook de spinnen en de kevers en de schildpadden betrokken werden, bleek dat hij over zijn eigen moeder niet veel meer wist te zeggen dan dat ze lekker brood kon bakken: ,,Soms bezocht ze me in het klooster met een brood uit het dorp. Ik ruik die geur nog. Hahahaha!'' (Hoe beleef je moederliefde als je als zesjarige al in het klooster gaat?) Ik lees dat de dalai mama een belangrijke rol gespeeld heeft aan het hof, maar maandag was ze louter een ,,ongeletterde vrouw, met veel liefde, die goed brood kon bakken''.

En dan moest de meest stuitende uitspraak – die ook gewoon passeerde, zoals alles passeerde in de mist van koddigheid die de Yoda onder de wereldleiders omgaf – nog komen. Vraag: ,,Wat denkt u over zelfmoord?'' Antwoord: ,,Zelfmoord is slecht, zelfs een beetje belachelijk.'' Lange stilte. Geen verduidelijking, geen nuance, zelfs geen dalai-lachje; alleen een keiharde veroordeling. Na een bijzonder lange pauze, waarin hij waarschijnlijk zelf aanvoelde dat er toch iets meer verwacht werd, zei hij: ,,Misschien kan het in heel extreme gevallen.''

Vorig jaar heb ik een zeer dierbare vriendin op die manier verloren. Ik kon niet echt lachen met de term ,,belachelijk''. Kan een man echt twaalfduizend mensen onderhouden over mededogen en naastenliefde als hij zo bot is over de diepste wanhoop die een mens kan voelen? Snapt hij iets van psychische pijn? Of is dat voor hem iets als het eten van een zure puddingbol, zoals moederliefde te herleiden valt tot versgebakken brood? A propos, de bijen, die voelen geen wanhoop hoor. (Vissen evenmin. Ooit al een vis zich zien ophangen?) En duizend jaar geleden was er geen zelfmoord omdat het onderwijs toen nog over het innerlijke ging. Dalai, schaam A.

Misschien is religie zinvol als je je er echt in verdiept. Als je je terugtrekt uit de wereld, jarenlang studeert, en zo tot inzichten komt die van een werkelijk spirituele diepte zijn. Bij definitie is religie dus niets voor mensen met een werelds leven. Voor ons, slachtoffers van haat en afgunst en angst en liefdesverdriet, blijven enkel de hapklare clichés over, de slordige redeneringen, de wereldvreemde dogma's, en als het een beetje meezit een moment van betovering bij een koddige goeroe. Bon. Dat hebben we dan weer gehad. En 23 euro, materieel rijk als we zijn, kan er wel af. Toch die rode knoop maar eens opsnorren.