Emotionele terreur

Woorden betekenen niets meer, ik heb het al gezegd. De afgelopen week plaatsten Dag Allemaal, Story, TV-Familie, Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws allemaal een interview met de familie van Yasmine. En toch: wat zet die laatste krant erboven? 'Exclusief.' Het is wachten tot ik een factuur krijg van zeshonderd euro, met bovenaan in koeien van letters: 'Gratis!'

Maar goed, diegenen onder ons die de populaire pers volgen – en dat zou u moeten – hebben dus vijf keer op rij hetzelfde interview gelezen, dat de perfecte illustratie was van wat elke psycholoog u zal vertellen: in een rouwproces komt eerst de ontkenning, dan de boosheid, dan het verdriet, dan de aanvaarding. Yasmines familie beleeft nu fase twee. Keer op keer op keer, voor opgeteld meer dan vier miljoen lezers, wordt Marianne Dupon, Yasmines ex, als enige schuldig verklaard voor haar dood. 'Het vertrek van Marianne was doorslaggevend', striemt Story. 'Afstandelijk, overspelig en bikkelhard na de breuk', huilt TV-Familie.Het Laatste Nieuws somt over drie dagen en vijf pagina's al Mariannes hatelijkheden op: én ze was dominant, én ze kwam niet graag naar familiefeestjes, én ze wilde geen tweede kind, én ze gaf niet lang genoeg borstvoeding, én ze ging nooit naar Yasmines optredens, én ze poepte op een ander, én ze was te bot na de breuk…

Wat is hier nu eigenlijk de bedoeling van? Dat er nog iemand zelfmoord pleegt? Wat voor een idee is het ook om die mensen nu al te gaan interviewen? 'Nu ze zelf alle puzzelstukjes bij elkaar heeft gelegd, praat de familie voor het eerst over de tragiek achter de zelfmoord van de zangeres', schrijft Het Laatste Nieuws. Geloven ze dat nu echt, dat je een maand na de zelfmoord van je dochter ook maar twéé puzzelstukjes bij elkaar kan hebben gelegd?

Ik begrijp hoe verleidelijk zo'n interview is. Voor beide partijen, ook voor de ouders. Iedereen die een verlies heeft moeten verwerken, al is het maar een liefdesbreuk, kent de aandrift om van de daken te schreeuwen wat voor een onmens die ander wel niet is. Je wil dat ze lijdt zoals jij. Als je dan weet dat de verzamelde populaire pers met één vingerknip aan je deur kan staan…

Omgekeerd moet het voor die media lastig zijn om dat verhaal te weigeren. Zeker als het ook elders aangeboden werd. 'Pakkende getuigenis', 'Ronduit schokkende wending', 'Een gebroken familie, wanhopig op zoek naar antwoorden': zulke koppen geef je niet zomaar aan de concurrentie. Alleen Gazet van Antwerpen heeft in eerste instantie de sirenezang weerstaan: zij beschreven enkel het verdriet van de ouders, die 'met nog zoveel vragen zitten'. Maar woensdag, na het verschijnen van Dag Allemaal, moesten ze dan toch mee. Nieuws is als een modderstroom: zelfs wie aan de kant blijft, wordt meegesleurd.

Anderzijds. Een maand geleden, toen Yasmine net overleden was, liepen diezelfde media nog over van empathie voor de ex. 'Achterblijven met een schuldgevoel na de zelfmoord van een dierbare is vreselijk', schuddebolde Het Laatste Nieuws toen. Ze lieten een psycholoog aan het woord: 'Marianne moet weten dat ze maar een stukje is in een puzzel die uit elkaar aan het vallen was.' Waarna een verstild gesprek met iemand die hetzelfde meemaakte.

Berichten over zelfdoding gebeurt niet met de natte vinger. Daar bestaan richtlijnen voor, mee opgesteld door de Raad voor Journalistiek en de Vereniging van Vlaamse Journalisten. Op de eerste pagina van dat document lees ik al: 'Erken de complexiteit van zelfdoding. De oorzaak ligt nooit bij één enkele gebeurtenis of situatie.' En ook: 'Vraag je af of het vrijgeven van onnodige details de pijn en het lijden van de directe omgeving niet kan vergroten. Besef daarbij dat bij nabestaanden een verhoogd risico op zelfdoding bestaat.' Zoals zo dikwijls lappen de populaire media de aanbevelingen van de eigen beroepsvereniging aan hun laars. Het is alsof ze zelf vinden dat deontologie niet telt als je voor het brede publiek schrijft.

Journalisten hebben altijd de mond vol over onafhankelijkheid en vrije meningsuiting. Maar je hoort ze nooit over de bescherming van de gewone burger tegen hun willekeur, hun cynisme en geveinsde medeleven. Deze berichtgeving was niet alleen je reinste emotionele terreur tegen Marianne Dupon, ook die ouders hadden tegen zichzelf beschermd moeten worden.

Je zou haast gaan hopen dat het een paar hoofdredacteurs zélf ooit overkomt, uitgespuwd worden voor vier miljoen man op een moment dat je het kwetsbaarst bent. Misschien dat er dan toch iets zal doordringen.