Je begrijpt die moslims toch niet hoor. Eerst maken ze ik-weet-niet-hoe hard van hun oren omdat Annemie Struyf een weinig flatterend portret draait van een islamitisch koppel, maar als ze dat een maand of twee later nog eens doet, protesteert er niemand.

Terwijl die laatste aflevering van In godsnaam, over de Senegalese islam, toch ook weer plenty kansen bood om boos te worden: een polygame man, die de ganse dag op zijn luie krent zit terwijl zijn twee vrouwen het eten mogen bereiden, waar hij vervolgens de lekkerste stukjes van krijgt, zonder dat er ooit één woord van dank over zijn lippen rolt. Conclusie: deze godsdienst onderdrukt de vrouw. Wat overigens de conclusie was van elke aflevering van In godsnaam, maar dat terzijde.

Wie we ook niet gehoord hebben: de joden. Er is een tijd geweest, nog niet zo lang geleden, waarin de VRT elke aflevering van Witse onder een vergrootglas moest houden om te kijken of de grofgebekte commissaris naast 'mongolen' en 'zwartjes' ook niet te vaak het woord 'brillenjood' in de mond nam. En kijk nu: onze best bekeken documentairereeks voert een Vlaamse bekeerling in Israël op die zich meteen in een illegale nederzetting heeft gevestigd, onpasselijk wordt als hij een muezzin hoort zingen en de hoop uitspreekt dat de Al-Aqsamoskee snel verwoest zal worden. Maar merkt er iemand op dat deze nare man, die in een vorig leven al evangelisch christen was, bezwaarlijk onder de algemene noemer 'het jodendom' kan worden opgevoerd? De anders zo alerte joodse woordvoerders doen er het zwijgen toe.

Misschien komt het omdat iedereen ondertussen doorheeft dat geen enkele godsdienst in dit programma een goeie beurt gemaakt heeft. Met uitzondering van het christendom, dat als enige niet vertegenwoordigd werd door een bizarre bekeerling maar door aardige oude besjes. Uit de aflevering over de boeddhisten leerden we dat zij zich opsluiten, ongezond lang in dezelfde houding zitten en een griezelige kilte tegenover hun familie tentoonspreiden. Hindoes zijn hysterische junks die een goeroe aanbidden tot ze er fysiek onderdoor gaan, hare krisjna's verspillen hun tijd met het aankleden van poppen… En telkens stond Annemie met haar ogen te rollen, naar de camera te fluisteren dat ze echt niet begreep wat hier nu zo tof aan was, om vervolgens de klassieke doodsteek te geven: 'Jamaar, als vrouw, ik vraag u dat als vrouw, dan is dat toch oneerlijk? Mijne man zorgt voor de kinderen. Mijne man doet dat. Dat is toch ook aangenaam?'

Misschien komt het ook omdat gaandeweg duidelijk werd dat deze reeks eigenlijk niet over geloof ging. Over de spirituele dimensie, of over de leer zelf, kwamen we vrijwel niets te weten. Deze reeks ging niet over 'de islam', 'het boeddhisme' of 'het jodendom'. Ze ging over Vlamingen die de stap hadden gezet naar een radicaal ander leven. Wat dat betreft, had er net zo goed een aflevering bij gekund over een miljonair die al zijn geld wegschenkt en visser wordt in Thailand. Of een manager die op een dag het vliegtuig neemt en de woestijn inloopt. Het is jammer dat de reeks niet peilde naar de redenen voor die breuk: nogal wat van die bekeerlingen leken ernstige emotionele kwetsuren opgelopen te hebben.

Wat ook jammer is: omdát die persoonlijke dimensie weinig werd benadrukt, en omdat de titels wel verwezen naar een wereldgodsdienst, kon toch de indruk ontstaan dat andere, ja alle moslims, joden, hindoes of boeddhisten dezelfde waarden en opvattingen koesteren als de geportretteerde bekeerlingen. Wat dan weer verklaart waarom de moslims in het begin zo gebeten reageerden. Die mensen zijn dat echt beu, dat zíj nooit eens de rol van het aardige oude besje mogen spelen.

Intussen is het wachten op een documentairereeks die het omgekeerde doet: portretten maken van ongelovigen, vanuit gelovig perspectief. Met ruime aandacht voor familiedrama's, eenzaamheid, overspel, tienerzwangerschappen, zelfverminking, alcoholisme, depressieve bejaarden en de onzekerheid van de moderne man.

Benieuwd hoe lang wij dat kunnen aanzien, voor we roepen: 'Dit is een eenzijdig beeld! Je toont alleen de extremen! Dit heeft met onze levens toch niets te maken?!'