EN wie heeft er beslist om een twintigjarige Vlaamse jongen, van wie voorlopig enkel vermoed wordt dat hij iets met terrorisme te maken zou kunnen hebben, met zijn volledige naam, woonplaats en foto in de krant te zetten? Het Laatste Nieuws was eerst, maar de rest volgde snel. Wat is het toch handig dat journalisten alles mogen, dat niemand hen ooit ter verantwoording roept, en dat ze bij elke vingerwijzing kunnen schermen met de persvrijheid.

Stel dat u het gemist heeft: vorige zaterdag bracht Het Laatste Nieuws het verhaal van MB (zijn naam staat in alle kranten en is op tv geweest, maar voor één keer ga ik uit principe initialen gebruiken), een twintigjarige Vlaming van Rwandese (de krant schrijft Congolees, och, het is in de buurt) origine die zich op zijn veertiende (de krant schrijft 'onlangs', och, zes jaar geleden is ook nog onlangs) tot de islam had bekeerd en zich de laatste tijd erg in die godsdienst verdiepte. Toen hij zich zonder medeweten van zijn adoptieouders plots in Pakistan bevond, en die ouders bovendien extremistische propaganda op zijn computer aantroffen, alarmeerden ze de politie, waarna MB in Pakistan opgepakt werd.

Tot zover geen probleem: die ouders kennen hun kind, en als zij en de politie aanleiding zien om actie te ondernemen, dan zal daar wel een reden voor zijn. Maar wat geeft journalisten, die zich slechts enkele uren in de zaak hebben verdiept, het recht om dat verhaal op de voorpagina te zetten, onder de kop ,,Ouders laten extremistische zoon oppakken''? Wat geeft hen het recht om daarbij een foto van MB te publiceren, in ontbloot bovenlijf, in boksershouding, met dreigende blik? (MB is een amateurbokser, de foto is veel vroeger genomen, tijdens de beoefening van zijn sport.) Wat geeft hen het recht om MB en zijn ouders bij naam te vernoemen, om te vermelden waar ze wonen en wat hun beroep is? Wat geeft hen het recht om ,,een ver familielid'' (hoe ver? hoe betrouwbaar? heeft zij een conflict met MB of de ouders?) anoniem (gek toch: de beschuldigden worden bij naam genoemd, maar een lasterend familielid wordt beschermd) over MB te laten zeggen: ,,Een onhandelbaar kind met wie er al van kleins af aan problemen zijn geweest en voor wie de doodbrave en christelijke ouders zich vaak hebben geschaamd''? Je zult het maar over jezelf moeten lezen, in een krant met een miljoen lezers.

Je zou verwachten dat andere journalisten verontwaardigd zijn over die aanpak. Maar nee hoor: de volgende dag had iedereen het nieuws overgenomen. Zonder de verre familie, maar mét vermelding van MB's volledige naam, en vaak ook met overname van de boksersfoto. Er is nog niets bewezen, in die hele zaak! MB is zelfs nog niet eens van iets beschuldigd.

Dat doet me eraan denken: hoe zou het zijn met Bernard D, de man van Marijke V? D werd ervan verdacht de briefschrijver te zijn in de zaak-Remmery. Nu, bijna een jaar later, is hij nog steeds van niets beschuldigd, maar hij is wel met volledige naam en foto in verschillende media gekomen. Zijn thuisadres is afgedrukt, en ik heb vernomen dat hij het ,,prototype van de verzuurde Vlaming'' is: hij vergiftigde de hond van de buren, stapte naar de rechter voor een kraaiende haan en fulmineerde ,,altijd tegen die vuile vreemdelingen''. Bewezen? Nee. Geschreven? Ja.

Onlangs debatteerde ik over dat onderwerp met Luc Van der Kelen. Hij beweerde dat de media alleen de privacy schenden van bekende mensen, ,,want die zoeken zelf de camera's op''. Het is net omgekeerd. In de enige twee gevallen waarvan ik weet heb waarin een journalist een sanctie kreeg na onverantwoorde berichtgeving – Ludwig Verduyn over Didier Reynders en Marc Coenegracht over Brigitta Callens – waren de gedupeerden een politicus en een BV. Gewone burgers zijn loslopend wild: wie kan het wat schelen of een geadopteerde jongen met radicale sympathieën of een zure analfabeet met racistische sentimenten voor het hele land gebrandmerkt worden? Verder trok Van der Kelen, uiteraard, de kaart van de persvrijheid. Elke vorm van controle op de media staat gelijk aan communisme, het is het hellend vlak naar de dictatuur, en dat is dan einde discussie.

Ik weet dat ,,verantwoordelijke journalistiek'' een vieze bijklank heeft. Uiteraard pleit ik niet voor staatscensuur. Maar het moet toch mogelijk zijn om gewone burgers, die nooit om die aandacht gevraagd hebben, te beschermen tegen dit soort van willekeurige brandmerking? Zelfs als ze echt bij louche zaken betrokken zijn, zou je toch kunnen afspreken dat ze eerst veroordeeld – of desnoods eerst in verdenking gesteld – moeten worden voor hun naam en foto gepubliceerd worden? En als een medium zich daar niet aan houdt, dan moet daar toch een sanctie tegenover kunnen staan? Is dat echt zo'n dictatoriale vraag?