DAT Telefacts daar nog geen undercoverreportage over gemaakt heeft. (Of wacht, misschien was het er een?) Hoe gemakkelijk is het om een verzonnen verhaal in drie landelijke media te krijgen? Zeer, zo blijkt. Afgelopen week kregen we in Het Laatste Nieuws , in Het Nieuwsblad en op het VTM-journaal het verhaal van Didier Canetta, een zevenentwintigjarige chauffeur die aan een benzinestation in Buggenhout in conflict kwam met een bende motorrijders omdat hij te traag tankte. De motards achtervolgden hem, lieten hem crashen en sloegen hem in elkaar. Alweer een geval van zinloos geweld – althans, dat wilde Canetta ons doen geloven. De volgende dag bleek: o jee, het is een fantast. Canetta was gewoon gebotst, en omdat hij geen rijbewijs had, dacht hij er op die manier onderuit te komen.

Drie redacties – samen goed voor meer dan twee miljoen lezers en kijkers – die zo snel in de val lopen, ik vind dat alarmerend. Bij VTM kwam het verhaal binnen via hun 4040-'U maakt het nieuws'-service. De mail was verstuurd door Canetta zelf. De redactie contacteerde de politie van Buggenhout, die bevestigde dat de man inderdaad betrokken was bij een ongeval, en dat hij klacht had ingediend tegen onbekenden. Let op: ze bevestigden niet dat het verhaal waar was, alleen dat hij tegen hen hetzelfde had verteld. Een echte dubbelcheck is dat niet: de bron blijft dezelfde. Als je dus een beetje geloofwaardig kunt liegen (en dat kan hij: als je Canetta's interview op VTM herbekijkt, wetende dat het allemaal verzonnen is – dat is griezelig: hij laat zijn blauwe plekken zelfs liefdevol verzorgen door zijn vriendin – zat dat meisje mee in het spel, of heeft hij tegen haar ook gelogen? zijn ze in dat geval nog samen?) dan hoef je maar klacht in te dienen bij de politie en een mail te sturen naar een redactie, en je bent nieuws.

Ben ik de enige die het verontrustend vindt hoe vaak media zich vergissen, hoe vaak ze zich laten ringeloren, hoe vaak ze voor hun beurt spreken? Het Vaticaan steunt kerkasiel! – o nee, het Vaticaan steunt helemaal niets. Studio Brussel begint eigen tv-zender! – o nee, StuBru begint helemaal niets. Afgelopen week hoorden we dat Pakistan M.B., de Vlaamse jongen die daar opgepakt was omdat er vermoedens waren van banden met radicaal-islamitische terroristen, heeft laten gaan: ondervraagd, niks gevonden. Het Belgische luik van het onderzoek loopt nog, het kan dat die jongen verdachte plannen had, maar het kan ook van niet, en ondertussen is hij al verschillende keren zeer opvallend met zijn volledige naam, adres en foto in alle media verschenen.

En misschien ten overvloede: iedereen had zich vergist in de nationaliteit van de moordenaars van Joe Van Holsbeeck, parket en politie en politiek en media, maar de gretigheid waarmee sommige journalisten bericht hebben over criminaliteit bij Marokkanen heeft gezorgd voor een diepe bitterheid en een nog groter wantrouwen tegen de pers, zeker bij allochtonen (maar niet alleen bij hen).

Er is een probleem met zorgvuldigheid en terughoudendheid. Redacties laten zich te veel leiden door hun liefde voor het goede verhaal, en te weinig door voorzichtigheid en respect voor de betrokkenen. Alle journalisten die ik gesproken heb over Canetta zeiden me: ,,Ja Tom, je kent dat hé: het is zondagmiddag, en ineens komt er zo'n fantastisch verhaal binnen. Dan check je wel eens bij de politie, maar ook niet al te hard." Dat kan niet. Ofwel moet de sector zich grondig bezinnen, ofwel begint elk medium zijn berichtgeving vanaf nu met: het is niet omdat wij het zeggen, dat het ook waar is.