Uit liefde in de misdaad

Het was de week van de liefde, hebt u dat ook gezien? Valentijn was er niets tegen. Op dinsdag was het al prijs. 'Uit liefde in de misdaad', blokletterde Het Nieuwsblad over helikopterkaapster Lesley D., een titel die zo goed bekte dat hij Gazet van Antwerpen een dag later inspireerde tot: 'Uit liefde in de misdaad'. 'Voor de liefde gaat Lesley tot het uiterste', kopte De Standaard dan weer, en Danny Verstraeten had het op VTM, met zijn kenmerkende hondenblik, over 'een beetje blinde liefde'.

Alsof zoveel liefde niet genoeg was voor een eenvoudige komkommerweek, kregen we onmiddellijk daarop Gaby V.L., die haar zoon Dave Annemans hielp ontsnappen. 'Ik begrijp niet wat mijn vrouw bezield kan hebben, hoe ze zo zot heeft kunnen doen', schuddebolt haar man in Het Nieuwsblad. 'Ik probeer het voor mezelf te verklaren als een vorm van verregaande moederliefde. Haar kinderen, dat is het zwakke punt van Gaby. Voor hen zou ze alles doen, zelfs de grootste stommiteit.' (HNB 30 juli)

Maar dat is ook meteen de enige gelijkenis tussen de twee. De twee soorten liefde worden heel verschillend gewaardeerd. Een moeder die haar kind helpt ontsnappen, dat is iets totaal anders dan een liefje haar lief. Voor die eerste bestaat veel meer begrip. 'Hilde Sabbe zou hetzelfde doen', bekent de Het Laatste Nieuws-columniste meteen. En ze piekert: 'Het is wel jouw zoon, jouw jongen, jouw kind dat daar in de gevangenis zit. Je kunt hem toch niet opgeven of afschrijven, zoals de rest blijkbaar doet? Hij moet gered worden, en door wie beter dan door zijn moeder? Als jij niet voor hem door het vuur gaat, wie dan wel?' In de reportage op dezelfde pagina komt Gaby naar voren als een krachtige persoonlijkheid. 'Ze heeft een sterk karakter', klinkt het bij haar vroegere buren. 'Een vrouw die haar eigen wil doordrukt.' (Het Laatste Nieuws 30 juli)

Lesley D., daarentegen, krijgt een tegengesteld profiel aangemeten: dat van de zwakke, labiele, beïnvloedbare vrouw. 'Die zware jongens, hebben die dan zo'n invloed op dat soort meisjes?' vroeg Danny Verstraeten aan Jef Vermassen, waarna die een studie uit zijn mouw toverde die eigenlijk over iets anders ging. 'Je ziet dat vooral moordenaars – dat is hier nu niet het geval – kandidaten bij de vleet hebben die met hen een relatie willen opbouwen. Dat zijn vrouwen die zelf veel miserie gekend hebben, vaak slagen gekregen, en nu hebben ze daar plots een liefde die van hun alleen is, die hun niets kan doen want hij zit in omstandigheden. Die relatie ontplooit zich dan als “ik ben de moeder van die man, ik moet hem bijstaan, en moet hem helpen., Daar zit dus wel een merkwaardige psychologie achter. Maar ik weet niet of dat hier ook het geval is, het gaat hier niet om een moordenaar.' (VTM Nieuws 28 juli)

Ook De Morgen had een vergelijkbaar het-kan-zijn-dat-het-fout-is-hoor-profiel klaar, dit keer gebaseerd op Lesleys bekering. 'Het gaat doorgaans om hetzelfde soort meisjes: geen stabiele persoonlijkheid, weinig zelfzeker en geen vrienden', citeert de krant een vrouw die in de drugshulpverlening werkt, en daar 'te maken krijgt met meisjes die zich tot de islam bekeren omwille van hun lief'. 'In Gent is er een meisje dat zich heeft bekeerd, maar haar moslimvriend is een pooier. Om haar lief te behagen is ze zich beginnen prostitueren. Met geloof heeft dat niets te maken. Al zijn er wel degelijk Vlaamse meisjes die zich tot de islam bekennen en daar geen relatie voor nodig hebben.' (De Morgen 29 juli)

Het bizarre is dat die twee profielen, hoe aannemelijk ze in hun algemeenheid ook overkomen, totaal niet overeenstemmen met de andere reportages die over Lesley gemaakt werden – ook in De Morgen en op VTM. Daarin wordt haar sociale, assertieve karakter geroemd. 'Een sterke, jonge vrouw. Geen eenzaat, maar iemand met veel vrienden', schrijft De Standaard. 'Een flapuit', noemde de helikopterpiloot haar op VTM. Ze heeft zich ook helemaal niet bekeerd omwille van een lief. Dat weten we omdat ze daar in 2005 al in verschillende media over gesproken heeft.

En nu ik toch bezig ben: waarom gaan we er eigenlijk van uit dat Lesley deed wat ze deed uit liefde? Omdat Vermassen die studie heeft gelezen? Omdat we een film hebben gezien over gangsterliefjes? Wie weet werden ze afgeperst. Bedreigd. Of werd haar waanzinnig veel geld beloofd. Wie weet is ze religieus geradicaliseerd en plant ze een aanslag. Wie weet is ze zelf een zelfstandige crimineel, en beledigen we haar met dat seksistische ik-moet-mijn-man-redden.

En wie weet geldt hetzelfde voor moeder Gaby. Of het omgekeerde. Wie weet er eigenlijk iets over die vrouwen? En waarom dénken we dat we het allemaal weten? Precies omdàt ze vrouwen zijn? En omdat we voor vrouwen slechts twee rollen kennen: de sterke moeder, en de zwakke minnares?